Blizny

Blizny

Blizna (cicatrix) jest  tkanką łączną włóknistą powstającą w procesie gojenia, która zastępuje tkankę uszkodzoną przez uraz lub chorobę. Tworzenie blizny jest częścią normalnego procesu gojenia się rany, w którym uszkodzona skóra właściwa zostaje zastąpiona nową, dobrze unaczynioną, tkanką ziarninującą, z licznymi najpierw ułożonymi przypadkowo, potem już w sposób uporządkowany włóknami kolagenu. Blizna powstaje w miejscu zranienia lub innego uszkodzenia skóry.

Jak wyglądają blizny?

Zranienie daje początkowo bliznę silnie zaczerwienioną, która następnie przyjmuje kolor perłowy. Skóra w miejscu po dużej ranie już nie odzyskuje naturalnego koloru. Ostateczny wygląd blizny zależy od uwarunkowań osobniczych i predyspozycji dziedzicznych. Z powodu braku włókien sprężystych i przydatków blizny mają skłonność do pękania.

Jakie występują rodzaje blizn?

  • Przerostowe (hypertroficzne, keloidowe) powstałe na skutek nadmiernego tworzenia włókien kolagenowych, o powierzchni wypukłej z licznymi wypustkami, np.blizny pooparzeniowe.
  • Zanikowe (atrofczne, bibułowate, o cienkiej, zapadniętej powierzchni), np. blizny potrądzikowe.

Blizny przerostowe

Rozwijają się w stosunkowo krótkim czasie od momentu uszkodzenia skóry (4-8 tygodni od epitelializacji) Są to uniesione rumieniowate zmiany, które nie przekraczają granicy rany. Zmniejszają się z biegiem czasu. Mogą się cofać samoistnie, choć znane są przypadki ich dalszego wzrostu.

Występowaniu keloidów i blizn przerostowych towarzyszy nierzadko świąd i dolegliwości bólowe, także ograniczenie ruchomości przy umiejscowieniu w pewnych regionach ciała jak okolica stawów czy skóra twarzy.

Bliznowce (keloidy)

Bliznowce zawsze przekraczają początkową linię zranienia. Powiększają się z upływem czasu. Występują częściej u osób o ciemnej karnacji. Brak jest istotnego zróżnicowania histologicznego pomiędzy keloidem a blizną przerostową.
Keloidy podobnie jak blizny przerostowe to zaburzenia związane głównie z nadmierną aktywnością fibroblastów. W odróżnieniu od blizn przerostowych nie wykazują tendencji do samoistnego spłaszczenia i cofania się. Są to guzkowate lub płaskie, twarde wypustki włókniste, zaczerwienione i swędzące.

Zaliczane są do łagodnych nowotworów skóry, są guzami łącznotkankowymi, które pojawiają się w miejscu urazów i uszkodzeń skóry, a także z blizn potrądzikowych. W ciągu kilku miesięcy lub lat mogą ulec przeobrażeniu w zgrubiałe blizny.
Najczęściej powstają w efekcie większego urazu termicznego czy mechanicznego, na skutek oparzeń, zabiegu chirurgicznego, czy dermabrazji. Powstawać mogą samoistnie (choć bywa to kwestionowane), lub po małym urazie, jak po ukąszeniu owadów.
Z obecnych doniesień wynika, że występują u 5-15% populacji, częściej u młodych osób, zwłaszcza z ciemnym kolorem skóry, rzadziej u rasy białej, nie notowane u albinosów. Predysponowana jest skóra górnej części klatki piersiowej, kończyn górnych i dolne 2/3 twarzy.

Blizny zanikowe (atroficzne)

Blizny zanikowe leżą  w powierzchni skóry lub poniżej, są efektem zakłócenia procesu gojenia, związanego z niedostateczną syntezą nowej tkanki, jak ma to miejsce w przypadku trądziku, blizn po ospie wietrznej, czy po nieprawidłowym leczeniu sterydami. Do blizn zanikowych zalicza się również rozstępy.

Jak powinno chronić się skórę u osób z bliznami?

Blizny należy chronić przed wpływem promieniowania UV i wysokich temperatur. Przeciwwskazane więc jest ich opalanie, a zalecane stosowanie filtrów słonecznych SPF+50 (UVA +UVB)

Jakie są metody leczenia blizn?

Ogólnie metody leczenia możemy podzielić na chirurgiczne i niechirurgiczne. Obecnie zaleca się metody skojarzone.
Operacja chirurgiczna polega na usunięciu starej tkanki bliznowatej, rozluźnieniu i połączeniu otaczającej skóry za pomocą szwów. Leczenie jest trudne, zwłaszcza w przypadku bliznowców, które ciężko poddają się zmniejszaniu, a usunięte chirurgicznie nawracają, przybierając jeszcze większy rozmiar. Wybór metody leczenia zależy od dokładnej oceny klinicznej.

Leczenie bliznowców

  • leczenie chirurgiczne,
  • farmakologiczne (m.in.doogniskowe iniekcje kortykosteroidów)
  • metody fizyczne, do których należą krioterapia, laseroterapia, presoterapia i radioterapia.

Leczenie nie zawsze jest skuteczne ponieważ bliznowce mają tendencję do odrastania.

Leczenie blizn przerostowych

W przypadku blizn przerosłych wycięcie chirurgiczne daje dobre efektyJako pierwsze po wygojeniu zaleca się leczenie farmakologiczne miejscowe. Stosowane są maści (Cepan, Contractubex) zawierające wyciąg z cebuli morskiej i heparynę, które sprzyjać mają normalizacji dalszego procesu gojenia. Dobre wyniki leczenia daje presoterapia, czyli leczenie uciskiem (przez 4-12 miesięcy), stosowanie opatrunków z żelu silikonowego (np. Dermatix, Cicaplast) oraz plastrów silikonowych.

Leczenie blizn zanikowych

  • Peeling chemiczny (AHA, TCA),
  • Mikrodermabrazja,
  • Laseroterapia – Laser CO2
  • Unikalna  metoda leczenia blizn zanikowych wywołanych przewlekłym stosowaniem kortykosteroidów polega na wstrzykiwaniu roztworu soli fizjologicznej, powodującej ich wypłukanie i ponownym pobudzeniu rozrostu tkanki tłuszcz
  • połączenie mikrodermabrazji czy peelingu z mezoterapią np. osoczem bogatopłytkowym
  • mezoterapie kolagenowe
  • Dermapen w połaczeniu z peelingiem lub osoczem bogatopłytkowym
  • RF mikroigłowy SECRET

Oprócz zabiegów leczniczych stosuje się zabiegi pielęgnacyjne, natłuszczanie, nawilżanie i masowanie. Wspomagająco w leczeniu blizn na wczesnym etapie ich powstawania stosuje się preparaty,  jak Cicalfate, o działaniu antybakteryjnym i przyspieszającym regenerację naskórka.